Ở nước ta, hằng năm, gần như tỉnh nào cũng có người chết vì bị sét đánh. Có khi sét đánh chết một lúc 4-5 người, thậm chí 8 người. Vì vậy, kỹ năng phòng tránh sét đánh trong mùa mưa giông rất quan trọng mà mọi người nên biết để chủ động bảo vệ tính mạng.

Một số lưu ý để phòng tránh sét đánh trong mùa mưa bão.

Vì sao bị sét đánh?

Nạn nhân bị sét đánh có dấu hiệu gì?

Bệnh cảnh lâm sàng của người bị sét đánh giống như người bị điện giật. Nạn nhân bị sét đánh có thể đột ngột bị các triệu chứng: ngừng tim ngay lập tức mất ý thức trong thời gian ngắn lú lẫn hoặc không nhớ chuyện gì xảy ra khoảng 2/3 số người bị sét đánh bị liệt – kiểu liệt tạm thời đặc trưng bởi sét đánh. Nạn nhân có thể bị bỏng da bị gãy xương và trật khớp bị vỡ xương sọ và các tổn thương cột sống. Có trường hợp bị khó thở, tổn thương mắt gây ra nhìn mờ ngay lập tức hoặc thủng màng nhĩ gây đau, điếc và chóng mặt. Trường hợp nặng, bệnh nhân bị sét đánh chết cháy đen…

Khi trời mưa giông, cần nhanh chóng tìm nơi trú ẩn.

Cách sơ cứu cho người bị sét đánh

Để cấp cứu người bị sét đánh, việc hô hấp nhân tạo kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực giúp cứu sống rất nhiều nạn nhân bị sét đánh mà trước đó tưởng như đã chết. Vấn đề là phải làm thật nhanh trong khoảng 7 phút đầu tiên. Nếu phát hiện các dấu hiệu tim đập yếu hoặc ngừng đập, nạn nhân khó thở, mất dần các dấu hiệu của sự sống phải lập tức tiến hành các thao tác hô hấp trợ tim nhân tạo. Đặt nạn nhân nằm lên chỗ khô ráo, bằng phẳng, nới rộng quần áo để người bị nạn thở được dễ dàng. Khẩn trương làm ngay hô hấp nhân tạo kết hợp hà hơi thổi ngạt và xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Cứ 5 lần xoa bóp tim ngoài lồng ngực thì hô hấp nhân tạo hoặc thổi ngạt 1 lần. Làm liên tục như thế 60-90 phút. Nếu phát hiện nạn nhân bị gãy xương, cần cố định xương chắc chắn trước khi di chuyển. Tuy nhiên, cần đặc biệt cẩn thận, không di chuyển nạn nhân nếu nghi ngờ bị gãy cột sống (trường hợp này phải gọi cấp cứu 115 hỗ trợ). Sau khi đã thực hiện sơ cứu, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời.

Làm thế nào để phòng tránh sét?

Khi thấy trời trở giông, mây đen ùn ùn kéo đến, cảm giác hơi nước lạnh thổi đến gần là mưa dông sẽ tới, những người làm việc ngoài trời cần nhanh chóng về nhà hoặc vào trú ẩn ở các lán trại. Nếu không sơ tán kịp thì phải tránh xa các vật dụng kim loại như cày bừa, cuốc xẻng, máy bơm nước, xe máy, xe đạp…

Đặc biệt lưu ý, không tránh mưa dưới các gốc cây to, nhất là những cây cao đơn độc giữa cánh đồng (trong vùng trống trải). Khi tia sét bắt vào cây, dòng điện mạnh có thể truyền sang bất cứ một vật nào dẫn điện (kể cả cặp tóc) Không đứng, ngồi cạnh cột điện hoặc đường dây tải điện. Mặt khác, trong cơn giông thường có gió mạnh có thể làm gãy đổ trụ điện hoặc đứt đường dây điện nên rất nguy hiểm.

Không nên trú mưa gần các lò đang nhả khói (lò gạch, lò vôi…) vì khói là chất dẫn điện tốt tạo điều kiện cho sét đánh tới. Không nên ngồi gần ao hồ có mặt nước rộng. Nếu đang tắm dưới nước, gặp cơn giông cần lên bờ ngay vì dòng điện sét có thể truyền trong nước gây nguy hiểm   Tạm ngừng xem tivi, tháo dây điện ra khỏi ổ cắm, tháo dây ăng-ten ra khỏi tivi… để phòng dòng xung điện của sét có thể gây hỏng đồ vật và đe dọa tính mạng người.

BS. Hoàng Văn Thái